اشنویه (به کردی: شنو) یکی از شهرهای مرزی و کردنشین استان آذربایجان غربی است که در قسمت غربی این استان قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی:
شهرستان اشنویه با ارتفاع متوسط ۵۰۸۰ فوت معادل ۱۵۲۴ متر طول و جغرافیای ۴۵ درجه و ۶۰ دقیقه و عرض ۳۷ درجه و ۲ دقیقه و ۲۰ ثانیه واختلاف ساعت آن با تهران ۲۰ دقیقه و ۱۲ ثانیهاست. شهر اشنویه مرکز شهرستان و فاصله آن با مرکز استان ۷۰ کیلومتر و درجنوب غرب استان آذربایجان غربی و با شهرستان ارومیه در شمال با شهرستان نقده در شرق با شهرستان پیرانشهر درجنوب و دوکشور عراق و ترکیه در غرب ارتباط دارد.
قدمت تاریخی و آثار باستانی:
برده زرد ( سنگ زرد) ، سنگ آهن مرمر و سنگ های آهکی از جمله سنگ هایی است که در اشنویه به فراوانی یافت می شود . اشنویه از نظر تاریخی یکی از بزرگترین شهرهای کردستان بوده ، قدمت آن زیادتر از سه هزار سال می باشد . در سیزده قرن قبل از میلاد مسیح شهری آباد و پر جمعیت بوده و حدود 400 هزار نفر جمعیت داشته و دارای چهار دروازه بود که هر کدام به صورت قلعه ای مستحکم در چهار قسمت شهر قرار داشته اند. دروازة قلاتوک (قلعه) در شمالغرب ، روستای آسناوه (حسن آباد فعلی) در جنوب ، گرد کشان در شمال شرق و رکاباد در بالای جادة اشنویه - نقده قرار دارد . بعضی ها عقیده دارند که اشنویه در قدیم به علت حضور ملکه صبا به نام شهر صبا معروف بوده نام شهر اشنویه به نام } اشنو { در سنگ کیله شین (Kelichin ) به خط میخی منقوش است . نام های قدیمی شهر، آشنو ( از زبان کلدانی ) ، عشنو ، شنو ، اشنو به معنی قلعه ، برج ، بارو ، سنگر و حصار است ولی به عقیدة برخی مورخان اشنویه در اصل ( اُشنه ) بوده که به معنای گیاه خوشبو است و به فارسی آن گیاه را ( دواله ) گویند که بر درخت صنوبر و گردو میپیچد . در کتیبه کوروش از ایالت ( اشنوناک ) که همان اشنو است نام برده شده که خواجگذار کوروش بوده اند . از نظر تاریخی سابقه این ناحیه به قبل ازمادها می رسد
مهمترین آثار تاریخی آن سنگ کیله شین (به ارتفاع ۱۷۰ سانتی متر و به دو زبان اورارتویی و آشوری حک گردیده که متعلق به سده هشتم قبل از میلاد) میباشد که گفته میشود نهصد سال قبل از بنای تخت جمشید به دستور ایشپونیا پادشاه اوراتور در ارتفاعات غربی شهرستان در مرز با عراق نصب گردیدهاست (این کتیبه هم اکنون در موزه ارومیه نگهداری می شود )و دو کتیبه (مه رگ کاروان و رکاو چشمه گل) در موزه تهران از آثار بجا مانده این شهر است. درکتب تاریخی همیشه از اشنو به عنوان شهری با باغات زیبا و آب فراوان یاد شده ابن حوقلدر کتاب نزهه القلوب (قرن چهارم هجری قمری) اشنویه را با ۱۱ سطر معرفی مینماید در حالیکه ارومیه را با ۶ سطر معرفی نمودهاند.
اقتصاد
اشنویه دارای زمینهای حاصل خیز بوده و توتون آن در قدیم معروف بود و اولین سیگار ایرانی بنام (اشنو ویژه(درچهار طرح متفاوت با توتون اشنویه تولید میگردید،اشنویه دارای بیش از پنج هزار هکتار با غات سیب و گیلاس،زردالو، گردود... است که گیلاس آن از شهرت بسزایی برخوردار میباشد؛ به همین علت به پایتخت گیلاس ایران معروف است و حبوبات گندم، نخود، چغندر قند، سیب زمینی، دانههای روغنی و در گذشته برنجگرده و.... از مهمترین محصولات زراعی اشنویه است و میوههای جالیزی بصورت کشت دو فصله در اشنویه انجام میگیرد.
کوه زیبای" رندوله" مشرف بر شهر اشنویه
طبیعت دیدنی "قطره کانی"
رودخانه جاری اشنویه در مر کز شهر